ဂ့ၤန့ၢ်တၢ်မူ
မ့ရၠာစး့ၣ် မ့ၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးဘၣ်ဆၣ်‚ အသးသမူအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအနး‚ နး၀ဲနီၢ်နီၢ်လီၤႉ အဖိခွါခံဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤ‚ ဒီးအလံၤခွါခံဂၤသံလၢ ဘၣ်တၢ်ခးသံ ကွံာ်အ၀ဲသ့ၣ်လီၤႉ ဒီး မ့ရၠာစး့ၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ ဘၣ်တူၢ်ကလံၤကျီတၢ်ဆါလၢ အဘၣ်ဒိ အစုတခီခီၣ်တခီလၢဟူး၀း၀ဲတသ့န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲအ၀ဲဘျါထီၣ်၀ဲဒီး လဲၤဆူ တၢ်ဘါသရၠာစးိာ်‚ ဒီးစံးဘျုးစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ကစၢ်ယွၤလၢ ‘‘ယအဲၣ်ဘၣ်နၤလီၤ ယွၤဧၢႉ မ်နမံၤ ဘၣ်တၢ်စံးထီၣ်ပ့တၢၤတက့ၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ
တချုးလၢ မ့ရၠာစး့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်စံးထီၣ်ပ့တၢၤဆူကစၢ်ယွၤအအိၣ်‚ လၢနံၣ်လၢအကထိတဖၣ် အကထိ‚ စီၤဒၤ၀ံးကွဲးထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၆၃ န့ၣ်လီၤႉ ထါအခိၣ်တီပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤကွဲးထါအံၤ မ့ၢ်စီၤဒၤ၀ံး ဖဲအအိၣ်လၢယူၤဒၤပှၢ်မုၢ်ကနၢ န့ၣ်လီၤႉ ဖဲလၢ အ၀ဲမ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအစှၤန့ၢ်ဒံး တၢ်ဆၢအိၣ်၀ဲအလီၢ်‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ တၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်ဒၣ်လဲာ်‚ အ၀ဲအသးတဟးဂီၤဘၣ်ႉ မ့ၢ်လၢအတၢ် မုၢ်လၢ် အိၣ်လၢ ယွၤအပူၤအဃိန့ၣ်လီၤႉ ယွၤဧၢ‚ နမ့ၢ်ယကစၢ်လီၤႉ ယဃုနၤဂီၤဂီၤ‚ ယသးအံၤသူအသးလၢနၤ‚ ဖဲထံတအိၣ်ဘၣ်’’ (း၁)
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်‚ နကထံၣ်လီၤက့ၤနသးလၢ နအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအကီခဲ…
ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအဃိ
‘‘ယအိၣ်ဒီးယမိၢ်ယံာ်တ့ၢ်လံအဃိ‚ အခဲအံၤ အ၀ဲဟးထီၣ်လၢဟံၣ်လံ’’ ခ့ၣ်စံၣ် စံး၀ဲဒၣ် န့ၣ်လီၤႉ လၢခါလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် တဃံတလၤ‚ တချုးလၢအအးလီၤ အသးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲအၢၣ်လီၤလၢအအိၣ် ဒီးလုၢ်လၢ်လၢအဟုၣ်တၢ်ဘျၣ်တၢ်‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်၀ဲ အတၢ်ပိးတၢ်လီတဖၣ်‚ လၢတၢ် ကဆီၣ်ထွဲ အကသံၣ်မူၤဘှိးအပရၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အိၣ်မူဒ်န့ၣ်သိးတဖၣ် အိၣ်တ့ၢ်လၢအလီၢ်ခံ ဒီးအခဲအံၤ အ၀ဲစးထီၣ် တိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ် နံၣ်‚ လါဒီးနံၤသီတဖၣ်လၢအဒိးဘၣ် တၢ်မၤကဆီှထီၣ်က့ၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲခ့ၣ်စံၣ်ဒီးယၤ‚ ပဆ့ၣ်နီၤမၤလိသကိး ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒ်ညီနုၢ် အသိး‚ ယကွၢ်ပှၤလၢအဆီတလဲအသးတဂၤအမဲာ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
လံာ်မၢ်ကူး ၅း၁၅ ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤတဂၤ လၢတၢ်နါ အိၣ်လၢအလိၤလၢ အဘၣ်တၢ်ဆီတလဲကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤႉ လၢအပူၤကွံာ်‚ လၢအ၀ဲကဒိးဘၣ်တၢ်ယါဘျါ‚ တၢ်မၤစၢၤ တအိၣ်‚ တၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်‚ ဟံၣ်ဃီတအိၣ်ဒီး လၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ် မ့ၢ်တၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ အ့ကၢး၀ဲဘၣ်၀ဲဒီးအီၤ (း၃-၅) လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ တၢ်ကိးမံၤဒဲး ဆီတလဲကွံာ် ဖဲကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး မၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ်အီၤ (း၁၃) လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဒ်ခ့ၣ်စံၣ်အသိး‚…
လၢတၢ်တမံၤဃီအပူၤ
ဖဲ ၁၉၉၄ နံၣ်န့ၣ် အဆၢကတီၢ်ခံလါအတီၤပူၤ‚ ထူစံးကလုာ်ဒူၣ်ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤလၢ ဟူတူး လၢထံဖိကီၢ်ဖိသကိးသကိးလၢ ရၠာစး၀ၣ်ဒၣ်ကီၢ်ပူၤ အအါန့ၢ် နီၣ်ဂံၢ် တကကွဲၢ်န့ၣ် လီၤႉ လၢတၢ်မၤသံလီၤတူာ်ကလုာ်အတၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုး ဟဲပၢၢ်ထီၣ်န့ၣ် ဘံ့ှှီးကၠၢးဖရၠာစးံၣ် ့ှူဘူၣ်စံၣ်စံၣ် တဲဘၣ်အမါလၢ ကလဲၤတုၤအိၣ်ဘၣ် ပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်၀ဲတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်န့ၣ်လီၤႉ မ့ရၠာစးံၣ် စံးဆၢက့ၤလၢ ‘‘အိၣ်ဒၣ်ယအဲၣ်ဒိးဟီၣ်တၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲစ့ၢ်ကီး‚ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ လီၤမၢ်ကွံာ်လီၤႉ ဘံ့ှှီး မ့ၢ်ဒ်ခိၣ်နၢ်လၢ အကူၣ်သ့တဂၤ‚ ဒီးမ့ၢ် ဒ်၀ၤလၢအကဟုကယာ်တၢ်တဂၤအသိး‚ စံးဆၢက့ၤလၢ ‘‘မ့ရၠာစးံၣ်‚ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သကိး ပိာ်မုၣ်တဖၣ် ဒီးဟီၣ်ဃုာ် ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်တက့ၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ညါလၢ အမါအတၢ် တူၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဂံၢ်ထံးလၢ ကနီၤဟ့ၣ်သကိးတၢ်လၢ ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဂုၤအဂၤ န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အမ့ၢ်ယွၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိအံၤ မ့ၢ်သးသမူဖိကိးဖျၢၣ်အလီၢ်အကျဲ လၢကနီၤဟ့ၣ်သကိး တၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်လၢအတဂ့ၤကဲၣ်ဆိးန့ၣ်လီၤႉ လံာ်စီဆှံအသီ တက့တူၢ်အတၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် ‘‘သကိး သကိး’’ မ့ၢ်တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤ ဆူတၢ်ကဖီၣ်န့ၢ် ပတၢ်သန့ၤလိာ်သး…
အအံၤမ့ၢ်မတၤလဲၣ်
ဖဲယမ့ၢ် ပှၤမၤလိတၢ်တဂၤအခါ‚ တၢ်ကတိၤလၢအဒုးကဲထီၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီ လၢယဂီၢ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ်၀ဲ ‘‘သုးကွံာ်တၢ်အိၣ်လၢနစီၢ်နီၤခိၣ်ခဲလၢာ်‚ ထုးထီၣ် လံာ်ခီဒီးစၢၢ်ဘိတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ’’ အံၤ ပာ်ဖျါ၀ဲလၢ ‘‘တၢ်ဒိးစဲး’’ အဆၢကတီၢ်ဟဲတုၤ လံန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲ လံာ်မၢ်ကူး ၄ အပူၤန့ၣ်‚ ပဖးဘၣ် လၢ#အမုၢ်နံၤမုၢ်သီတဖၣ် လၢအစးထီၣ် ဒီး အတၢ်သိၣ်လီၤသီလီၤတၢ် လၢပီၣ်လဲၣ်အကပၤ (း၁) ‚ ကတၢၢ်၀ဲ ဒီးတၢ်မၤကွၢ်လၢပီၣ်လဲၣ်အပူၤ (း၃၅) န့ၣ်လီၤႉ ချံလၢအဘၣ်တၢ်စူးကါ အီၤ ဒ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ အပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်စူးကါ အီၤ ဒ်သိးအကဆှၢယ့ၣ့်ှှူး ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဆူပီၣ်လဲၣ်၀ၢ်ဘးခီန့ၣ်လီၤႉ ဖဲလၢ အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတၢ် (ဖဲယ့ၣ့်ှှူး လၢအလီၤဘှံး၀ဲ ဒီးမံသပ့ၤဘၣ်အသး လၢချံ အလီၢ်ခံ) အဖၢမုၢ်‚ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးကလံၤမုၢ် (း၃၇) န့ၣ်လီၤႉ အပျဲၢ်အဘီၣ် လၢအဘၣ်စီၣ်၀ဲ ဒီးမူခိၣ်ထံတဖၣ် ကိးပၢၢ်ထီၣ် # လၢအစံးဘၣ်အီၤ‚ ‘‘သရၠာစးၣ်ဧၢ‚ ပကဟးဂီၤန့ၣ် မ့ၢ် နတပာ်ဘၣ်…